Првата светска војна, позната и како Голема војна, беше монументален конфликт кој траеше од 1914 до 1918 година. Разбирањето на тоа како и кога заврши Првата светска војна е клучно за разбирањето на огромните геополитички промени што следеа. Во овој напис, разгледуваме завршните настани на војната, состојбата на фронтовите, променливата рамнотежа на моќта и факторите кои на крајот доведоа до крајот на војната.
Последната година од Првата светска војна
Во 1918 година, по четири исцрпувачки години на војна, Централните сили, предводени од Германија, Австро-Унгарија и Османлиската Империја, беа под огромен притисок. Сојузниците, кои вклучуваа Франција, Обединетото Кралство, Италија, Соединетите Држави и други, добија замав на Западниот фронт. Влегувањето на Соединетите Држави во војната во 1917 година им обезбеди на Сојузниците свежи трупи и обемни ресурси, префрлајќи ја рамнотежата на моќта во нивну корист.
Пролетната офанзива и контраударите на Сојузниците
Во пролетта на 1918 година, Германија започна серија офанзиви, познати како Пролетната офанзива или Лудендорф офанзива, во очајна обид да ја пробие стагнацијата на Западниот фронт. Овие напади постигнаа значајни успеси, првично враќајќи ги Сојузниците назад и плашејќи ги. Сепак, германските сили беа преоптоварени и исцрпени.
Во средината на 1918 година, Сојузниците, поддржани од американски трупи, започнаа серија успешни контраудари. Во Офанзивата на стотината дена, која започна во август 1918 година, Сојузниците пробија низ германските линии, повторно го зазедоа територијата и ги принудија германските трупи да се повлечат. Непречениот притисок, заедно со влошената ситуација во Германија, ја ослаби решителноста на Централните сили.
Крајот на Централните сили
Во втората половина на 1918 година, ситуацијата на Централните сили се влоши брзо. Австро-Унгарија се соочи со внатрешни немири и колапс на нејзината империја, додека различни етнички групи бараа независност. Османлиската Империја исто така се распаѓаше, губејќи територија и борејќи се со внатрешни немири. Бугарија веќе потпиша примирје во септември 1918 година и, поради тоа, беше надвор од војната.
Германија, најважната сила зад Централните сили, беше на работ на колапс. Широко распространето незадоволство, економски тешкотии и блокадата на Сојузниците доведоа до недостаток на храна и немири меѓу цивилното население. Германското воено раководство ја признаше бесмисленоста на продолжување на борбата.
Примирјето на 11 ноември 1918 година
Низа на примирја означија крај на Првиот светски војна. На 11 ноември 1918 година, примирје беше потпишано помеѓу Сојузниците и Германија во железничка кола во шумата на Компијен, Франција. Оваа спогодба го заврши борбата на Западниот фронт. Условите на примирјето бараа Германија да ја евакуира окупираната територија и да ја разоружа и предаде поголемиот дел од своето воено оружје.
Примирјето влезе во сила во 11-тиот час на 11-тиот ден од 11-тиот месец, што доведе до познатата фраза "единаесеттиот час." Овој момент означи официјално прекинување на непријателствата и се слави годишно во многу земји како Ден на примирјето или Ден на сеќавање.
Фактори кои доведоа до крајот на Првиот светски војна
Неколку клучни фактори придонесоа за крајот на Првиот светски војна:
Исцрпеност на Централните сили
По години на интензивни борби, Централните сили беа економски и воено исцрпени. Постојаните загуби и недостатокот на ресурси ги направија неспособни да ја одржат воената напорност.
Супериорност на Сојузниците
Влегувањето на Соединетите Држави им даде на Сојузниците дополнителна работна сила и ресурси, што ја зајакна нивната офанзивна сила. Сојузничките сили беа способни да изведат ефективни контратаке и да ги повратат Централните сили.
Внатрешна неединство
Внатрешните несогласувања и политичката нестабилност предизвикаа проблеми за Централните сили. Револуции и востанија во Австро-Унгарија, Германија и Османлиската Империја ја ослабнаа нивната способност да продолжат со војната.
Ефективна стратегија на Сојузниците
Стратегијата на Сојузниците за координирани напади и ефективната употреба на нови технологии, како што се тенкови и авиони, значително придонесоа за пробивање на застојот на Западниот фронт.
Последиците и наследството на Првиот светски војна
Крајот на Првиот светски војна доведе до значајни геополитички промени. Версајскиот договор, потпишан на 28 јуни 1919 година, официјално го заврши состојбата на војна помеѓу Германија и Сојузничките сили. Договорот наметна високи репарации на Германија и ја прерисува картата на Европа, доведувајќи до основање на нови нации и распад на империите.
Последиците од Првиот светски војна беа длабоки и го подготвија теренот за идни конфликти, вклучувајќи го и Вториот светски војна. Војната исто така доведе до значајни социјални и политички промени кои влијаеа на текот на 20-тиот век.
Крајот на Првиот светски војна беше сложен и многуслоен процес под влијание на воени, економски и политички фактори. Разбирањето на клучните настани и одлуки што доведоа до прекин на непријателствата нуди вредни увид во природата на глобалниот конфликт и важноста на дипломатијата и соработката во постигнувањето на мирот. Примирјето на 11 ноември 1918 година не само што го означи крајот на Првиот светски војна, туку и почетокот на нова ера во меѓународните односи.