Aurora Borealis veya Kuzey Işıkları, manyetik kutba yakın kutup bölgelerinde gece gökyüzünde görülebilen doğal ışık fenomenleridir. Bu güzel manzara, güneş rüzgarlarından (özellikle elektronlar ve protonlar) gelen parçacıkların, Dünya'nın atmosferindeki moleküller ve atomlarla çarpışarak parlamasına neden olmasıyla oluşur.
Bu olay, Güneş'in uzaya bazı parçacıklar göndermesiyle başlar ve bu parçacıklar, manyetik alanın diğer bölgelere göre daha zayıf olduğu kutuplardan atmosferi daha iyi geçebilir. Bu parçacıklar, yüksek irtifalarda oksijen ve azot atomlarıyla çarpışarak bu molekülleri heyecanlandırır ve gaz türüne ve meydana geldiği irtifaya bağlı olarak renkli radyasyon yaymalarına neden olur; örneğin, oksijen yeşil veya kırmızı ışık yayarken, azot mavi veya mor ışık verebilir.
Aurora borealis, İskandinavya, Kanada, Alaska ve kuzey Rusya gibi yerlerde kış aylarında en yaygın olarak görülür; ancak, çok güçlü güneş radyasyonu nedeniyle daha güneyde bile nadiren görülebilir. Bu, bu göksel manzarayı görmek isteyen turistleri sıklıkla çeken muazzam bir fenomendir.
Mayıs 2024'te ortaya çıkan başka bir Aurora türü kırmızı auroradır ancak bu, olağan olandan daha yoğun bir şekilde gözlemlenmiştir, bu da normal bölgelerinin ötesinde, özellikle daha güneyde görüldüğü anlamına gelir. Kırmızı renk, ya güneş rüzgarı parçacıklarının çok enerjik olması ya da daha yüksek yüksekliklerde oksijen atomlarıyla karşılaşması durumunda ortaya çıkar.
Kuzey Işıklarının Daha Düşük Enlemde Görünümü
Kuzey ışıklarının daha güney enlemlerinde görünümü genellikle büyük bir güneş fırtınası gibi yoğun güneş aktivitesi dönemlerinde gerçekleşir. Bu tür olaylar, Kuzey Işıkları'nın normal kutup bölgelerinin dışındaki diğer alanlara görünürlüğünü uzatabilir. Bu, bu göksel fenomeni bu kadar güneyde gözlemlemek için çok nadir bir fırsattır.
Aurora Borealis'in Rengi
Aurora borealis'in rengi, güneş rüzgarıyla çarpışan gaz türü, çarpışmanın gerçekleştiği irtifa ve güneş rüzgarındaki parçacıkların enerji içeriği gibi birkaç faktöre bağlıdır. Aşağıda bu faktörlerin aurora rengini nasıl etkilediği açıklanmaktadır:
Gaz Türü
Oksijen
100 ile 300 km arasındaki yüksekliklerde oksijen atomlarıyla çarpışmalar yeşil ışık oluşturur ve bu, en yaygın auroral renktir. Yaklaşık 300 km ve üzerindeki daha yüksek irtifalarda, oksijen nadiren kırmızı ışık oluşturabilir.
Azot
Azot molekülleriyle etkileşim, mavi veya kırmızımsı mor renklere yol açar. Çok enerjik güneş rüzgarı parçacıkları söz konusu olduğunda, mavi renk daha sık görülür.
Çarpışma Yüksekliği
Farklı renkler, atmosfer basıncı ve bileşimindeki değişiklikler nedeniyle farklı yüksekliklerde meydana gelir. Oksijenin yeşil rengi en sık 100 km ile 300 km arasında görülürken, 300 km'nin üzerindeki yüksekliklerde oksijen kırmızı renkte görünebilir. Azotun mavi rengi ise daha da aşağıda meydana gelir.
Parçacık Enerjisi
Son derece güçlü parçacıklar atmosfere inebilir ve daha düşük yüksekliklerde moleküllerle karşılaşabilir, bu da farklı çarpışma türleriyle açıklanan çeşitli renklere yol açar.
Bu, aurora sırasında muhteşem bir renk yelpazesini görmemizin nedenidir; bu da güneş rüzgarı ile Dünya'nın atmosfer katmanları arasındaki karmaşık etkileşimden kaynaklandığı anlamına gelir. Bu nedenle kuzey ışıkları veya aurora borealis hem güzel hem de bilimsel olarak etkileyicidir.