Dubrovniku, i vendosur në bregun jugor të Detit Adriatik, është një nga qendrat më të rëndësishme historike dhe kulturore të Kroacisë. Ajo u themelua në shekullin e 7-të si një vendbanim i vogël nga refugjatët e qytetit romak Epidaurum (sot Cavtat) që kishin ikur nga invazionet sllave dhe avare. Sipas legjendës, refugjatët u vendosën në një ishull të vogël të quajtur Laus, që do të thotë "guri" në greqisht. Me kalimin e kohës, ishulli i Laus u bashkua me tokën, dhe vendbanimi i ri u quajt Ragusa, pas fjalës latine për gur. Teori të tjera supozojnë se Dubrovniku u themelua edhe më herët.
Në shekullin e 12-të, Dubrovniku u zhvillua në një qendër të rëndësishme tregtare. Falë pozicionit të tij gjeografik të favorshëm, qyteti u bë një qendër e rëndësishme për tregtinë mes Lindjes dhe Perëndimit. Populli i Dubrovnikut zhvilloi një flotë të fuqishme që dominonte Adriatikun dhe Mesdheun. Lidhjet tregtare me shumë vende në Evropë dhe Lindjen e Mesme sollën prosperitet dhe pasuri në qytet.
Gjatë Mesjetës, Dubrovniku ishte nën mbrojtjen e Bizantit, më pas nën sundimin e Normanëve, Republikës së Venecies, dhe përfundimisht, Hungarisë. Në vitin 1358, Republika e Dubrovnikut krijoi autonominë e saj me Traktatin e Zadarit dhe u njoh formalisht si një republikë e pavarur nën mbrojtjen nominale të mbretit hungaro-kroatë. Republika e Dubrovnikut ekzistoi deri në vitin 1808 kur Napoleoni e shpalli të pavlefshme.
Gjatë shekujve, Dubrovniku ishte i njohur për diplomacinë e tij dhe aftësinë për të mbajtur pavarësinë e tij përmes negociatave dhe tregtisë. Qyteti ishte jashtëzakonisht multikulturor, gjë që u pasqyrua në arkitekturën, artin dhe jetën e përditshme. Statuti i Dubrovnikut i vitit 1272 ishte një nga dokumentet e para ligjore në Evropë që rregullonte jetën në qytet dhe mbronte të drejtat civile.
Tërmeti i madh i vitit 1667 ishte një katastrofë për Dubrovnikun, duke shkatërruar një pjesë të madhe të qytetit dhe duke marrë shumë viktima. Megjithatë, Dubrovniku u rindërtua falë rrjetit të tij tregtar dhe lidhjeve ndërkombëtare. Rindërtimi çoi në një ringjallje barokale që i dha shumë ndërtesave dhe kishave pamjen e tyre aktuale.
Towards the end of the 18th century, Dubrovnik experienced a decline due to changes in trade routes and competition from other trading powers. Napoleon's troops occupied the city in 1806; two years later, in 1808, the Republic of Dubrovnik was dissolved. After Napoleon's defeat, Dubrovnik became part of the Kingdom of Dalmatia within the Habsburg Monarchy, a status it retained until the end of the First World War. After the First World War and the dissolution of the Habsburg Monarchy, Croatia and its territories became part of the Kingdom of Serbs, Croats, and Slovenes, later known as the Kingdom of Yugoslavia. After the Second World War, Dubrovnik became part of Croatia as one of the six republics of socialist Yugoslavia.
Dubrovniku i dha një ndikim të jashtëzakonshëm kulturës dhe letërsisë kroate. Qyteti ishte një qendër e jetës intelektuale, artistike dhe kulturore, dhe trashëgimia e tij letrare dhe kulturore vazhdon të frymëzojë edhe sot. Dubrovniku i dha Kroacisë shumë shkrimtarë, artistë dhe intelektualë të njohur, të cilët veprat dhe kontributet e tyre reflektojnë historinë e pasur dhe identitetin kulturor të qytetit. Disa nga personalitetet më të famshme nga Dubrovniku janë:
Marin Držić (1508-1567)
Shkrimtari më i njohur kroat i dramës dhe komedisë në periudhën e Rilindjes, ai shkroi komedi si "Dundo Maroje" dhe "Skup," të cilat kritikonin çështjet sociale dhe politike të kohës së tij dhe ishin shumë të njohura me publikun.
Ivan Gundulić (1589-1638)
Gundulić është një nga poetët më të rëndësishëm barokë në letërsinë kroate. Vepra e tij më e njohur, epika "Osman," feston lirinë dhe heroizmin. "Himni për Lirinë," pjesë e dramës së Gundulićit "Dubravka," është ende një simbol i lirisë dhe shpirtit patriotik.
Junije Palmotić (1607-1657)
Ai ishte një poet dhe dramaturg që shkroi drama historike dhe epike, duke përfshirë vepra si "Pavlimir" dhe "Cristijada."
Rudjer Bošković (1711-1787)
Pavarësisht se ishte më i njohur si shkencëtar, Bošković ishte gjithashtu një filozof dhe poet. Vepra e tij ndikoi në mendimin në shkencat natyrore dhe filozofi.
Lufta në vitet 1990
Lufta filloi pas rënies së Republikës Federale Socialiste të Jugosllavisë kur Kroacia dhe Sllovenia shpallën pavarësinë e tyre më 25 qershor 1991. Lufta u zhvillua midis Kroacisë dhe Ushtrisë Popullore Jugosllave (JNA), e cila kontrollohej plotësisht nga Serbia dhe mbështetej nga njësitë paramilitare serbe dhe malazeze. Sipas regjistrimit të vitit 1991 që i parapriu luftës, kroatët përbënin një shumicë prej 77.5% në Dubrovnik, duke e bërë të qartë se përpjekja për të pushtuar Dubrovnikun ishte e motivuar vetëm nga dëshira për të zënë territorin kroat. Gjatë rrethimit, Dubrovniku u nënshtrua sulmeve të ashpra dhe bombardimeve. Ngritja historike e qytetit, e cila është nën mbrojtjen e UNESCO-s, pësoi dëme të konsiderueshme. Landmarket kulturore dhe historike si muret e qytetit, pallatet dhe kishat u sulmuan dhe u dëmtuan ose shkatërruan.
Rrethimi zgjati deri në fund të vitit 1991, me qytetin nën zjarr të vazhdueshëm dhe rrugët e furnizimit të prishura. Popullsia civile vuajti nga mungesa e ushqimit, ujit dhe mjeteve mjekësore. Komuniteti ndërkombëtar e dënoi sulmin, dhe Dubrovniku u bë një simbol i rezistencës dhe vuajtjes së popullit kroat gjatë luftës.
Rrethimi i Dubrovnikut përfundoi zyrtarisht në fillim të vitit 1992, kur forcat kroate thyen rrethimin dhe stabilizuan vijën mbrojtëse rreth qytetit. Në fund të vitit, shumica e zonës përreth Dubrovnikut ishte çliruar, dhe JNA u tërhoq.
Komuniteti ndërkombëtar, përfshirë UNESCO-n, mbështeti restaurimin e qendrës historike të qytetit të Dubrovnikut. Qyteti gradualisht e riktheu shkëlqimin e tij dhe sërish u bë një destinacion turistik tërheqës.
Dubrovniku sot
Sot, Dubrovniku është një nga destinacionet më të vizituara turistike në Mesdhe. Ai është i njohur për qytetin e tij të bukur të vjetër, i cili u regjistrua në Listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s në vitin 1979. Qyteti është gjithashtu i njohur për trashëgiminë e tij kulturore, festivalet dhe popullaritetin si një lokacion xhirimi për filma dhe seri.
Historia e Dubrovnikut reflekton një të kaluar të pasur dhe komplekse që ka formuar kulturën dhe identitetin unik të qytetit. Një simbol i lirisë, tregtisë dhe diplomacisë, Dubrovniku mbetet një monument i qëndrueshëm për qëndresën dhe përparimin njerëzor.